Akü bakımı hakkında bilmeniz gerekenler sizi pek çok sorundan kurtarır. Elektrik enerjisini depolayan ve gerektiğinde kimyasal enerji olarak sağlayan cihaza akü denir. Akülerde pil, toplam akım gibi farklı isimlere sahiptir. Akü sayesinde araç gerekli enerjiyi sağlayarak hareket eder.
Sürüş güvenliğini sağlamak için otomobilin vazgeçilmez bir parçası olan akü dikkatli kullanılmalıdır. Bu açıdan akünün bakımı düzgün yapılırsa, daha uzun süre dayanır. Bu sayede aküden elde edilen verim artar.
Akü Nedir?
Aracın çalışması için gereken enerji, ızgaradaki elektronların hareketi ile üretilir. Piyasada ‘akım toplar’ ya da ‘batarya’ olarak da bilinen akü, aracınızın kullandığı elektrik enerjisinin kaynağını oluşturmaktadır. Trafiğe çıkıldığı zaman güvenli bir sürüş için akü bakımı düzenli olarak yaptırılmalıdır. Bunun yanı sıra akünün işlevleri şu şekilde sıralanabilir:
- Aracı çalıştıran marş motorunu çalıştıracak akımı sağlar.
- Araba radyosu, ısıtıcı, iç aydınlatma gibi elektrikli ekipmanlara akım göndererek çalışmasını sağlar.
- Gerilim ve akım dengesi sayesinde yüksek hızlarda alıcının zarar görmesini engeller.
Akü Nasıl Çalışır?
Akünün çalışma şekli pil ile benzerlik göstermektedir. Akünün biri pozitif diğeri negatif olmak üzere iki kutbu vardır. Bu kutuplar ise araçtaki silecek, radyo, klima ve motor ateşleme sistemine bağlıdır. Akülerin içinde hücre adı verilen altı parça vardır, her hücre iki takım elektrot ve 16 plaka içerir.
Polar plakalar ayrıca iki tip pozitif ve negatif plakaya ayrılır. Pozitif plaka kurşun dioksit içerir ve negatif plaka kurşun içerir. Kurşun dioksit ile kaplı pozitif plaka elektronları taşırken, kurşundan yapılmış negatif plaka elektronları serbest bırakır.
Levhalar bir araya toplandığında sıkıştırılmış bir ızgara oluşur. Plakalar %65 su ve %35 sülfürik asit karışımı içinde yüzer. Bu sıvı elektrolit görevi görür ve akü için elektriği iletir.
Akü Çeşitleri
Akü çeşitleri içeriklerine göre nikel-kadmiyum, nikel-demir, kurşun-kalay, gümüş-çinko ve diğer tiplere ayrılır. Otomobillerde en yaygın olarak kullanılan akü tipi kurşun asitli aküdür. Kurşun-asit akü çeşitleri ayrıca kuru ve ıslak olarak ikiye ayrılır.
En sık kullanılan ıslak akü tipi Starter veya SLI olarak adlandırılan klasik aküdür. Günümüzde start-stop teknolojisi kullanan araçların popülaritesi ile birlikte, geleneksel akülere kıyasla daha yüksek performans, dayanıklılık ve yüksek şarj kabulüne sahip start-stop aküleri sıklıkla tercih edilmektedir.
Akü Bakımı Nasıl Yapılır?
Akünün uzun süre çalışabilmesi için düzenli akü bakımı yapılması gerekir. Bakımı yapılmamış bir akü aracın performansını düşürür ve yolda kalınmasına da neden olur. Bu açıdan aküyü servis merkezinde onarabilir veya akü bakımını birkaç basit adımda kendiniz yapabilirsiniz.
Eğer kendiniz yapmayı düşünüyorsanız ilk adım kutup başlarının temiz olduğundan emin olmaktır. Çünkü bunlar oksitlendiğinde akım akmaz, dolayısıyla aracınızın elektrikli aksamları çalışmayı durdurur. Yani oksitlenme nedeniyle aracınızın çekişi düşebilir, ses sistemleri ve diğer cihazlar zarar görebilir. Oksitlenmenin önlemesi için terminalleri sıcak su veya gres ile temizlemeniz gereklidir.
İkinci adımda ise aküyü metallerden uzak tutmaya dikkat etmeniz gerekir. Çünkü akü, hassas sistemlere sahip olduğundan dolayı metalle temas ettiğinde kısa devre yapar. Bundan dolayı akü bakımı yaparken akünün yapısını korumak için her türlü metalden uzak tutmanız gerekir.
Üçüncü adımda su seviyesini kontrol etmelisiniz. Akü suyu, aküdeki aside verilen addır. Zamanla azalan akü suyu saf su ile doldurulmalıdır. Ancak asit son derece tehlikeli bir madde olduğu için su eklerken eldiven ve huni kullanılmalıdır.
Dördüncü adımda ise akü sabitleme aparatının kontrol edilmesi gerekir. Özellikle ağır araçlarda akü armatürlerinin gevşemesi veya düşmesi sık görülen bir durumdur. Bu durumda araçta aşırı titreşim ve performans kaybı yaşanabilir.
Beşinci adımda elektrolit seviyesini ölçmelisiniz. Akünün en alt çizgisi ile en üst çizgisi arasındaki elektrolit seviyesi çok önemlidir. Özellikle sıcak yaz aylarında buharlaşma nedeniyle elektrolit tükenebilir. Elektrolit seviyesinin düşük olduğunu fark ettiğinizde damıtılmış su eklemeniz gerekir.
Akü bakımı için son olarak voltaj değerlerini kontrol etmelisiniz. Kapalı sistem pil kullanıyorsanız, şarj seviyesini ölçmek için voltaj değerini kontrol etmeniz gerekir. Pilin voltajı 12,4V’den düşükse pilin şarj edilmesi gerektiğini gösterir.
AKÜ TÜRLERİNE GÖRE NASIL BAKIM YAPILIR?
Akü bakımı açık ve kapalı aküye göre farklılık göstermektedir. Açık akünün diğer adı sulu aküdür. Ancak günümüzde açık akülerin kullanım alanı daralmaktadır. Akü elektrolit seviyeleri düzenli olarak kontrol edilmelidir. Pil seviyesi neredeyse boşaldığında, gerekli gücü artırmanız gerekir.
Elektrolit panelin seviyesini geçmemelidir. Sıvı eklemek için arıtılmış su kullanmanız gerekir. Pili boşaltabileceği ve elektrolit sızıntısına neden olabileceği için gereğinden fazla su eklemek çok sakıncalıdır.
Kapalı aküye ise kuru akü adı da verilmektedir. Bu tip akülere elektrolit eklemek gerekli değildir. Jel akülerin çoğu kuru akülerden oluşur. Bu akü türü, bakımı basitleştiren ek sıvı gerektirmez. Bu açıdan bakım sırasında yapmanız gereken tek şey voltaj seviyesinin 12.4’ün altına düşmediğinden emin olmaktır.
Akü Bakımında Önemli Noktalar
Akü bakımı yaparken aklınızda bulundurmanız gereken birkaç şey vardır. Bu açıdan önemli noktalar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Akü havalandırmalarının açık olduğundan emin olunmalıdır.
- Akü yağını ve yakıtı kirletmemeye özen gösterilmelidir.
- Uzun süredir kullanılmayan bir akü kullanmadan önce voltajı ve yoğunluğu ölçülmelidir.
- Kışın, donmasını önlemek için akü tamamen şarj edilebilir.
- Aracı 15-20 günden fazla kullanmayacaksanız akü kutup başlarını sökmeniz gerekecektir.
- Hava koşullarındaki ani değişiklikler akünün patlamasına neden olabilir.
- Şarj sırasında aküden çıkan gaz insan sağlığına zararlıdır.